wersja: PL | version: EN

Historia Polski

800/900 - Na ziemiach pomiędzy rzeką Odrą a Bugiem powstało wywodzące się z plemienia Polan państwo rządzone przez dynastię Piastów i nazwane Polską.
966 - Pierwszy historyczny władca Polski Mieszko I przyjął chrzest. Związało to Polskę z kręgiem kultury chrześcijańskiej i chrześcijańskimi krajami Europy.
1000 - Zjazd gnieźnieński - spotkanie cesarza Ottona III z księciem Bolesławem Chrobrym. Podczas zjazdu Otton III nałożył na głowę Bolesława diadem cesarski oraz obdarował go Włócznią świętego Maurycego.
1018 - Wyprawa wojenna Bolesława Chrobrego na Kijów i przyłączenie do Polski Grodów Czerwieńskich.
1000/1100 - Walki z Niemcami, Czechami i Rusią Kijowską, a także z plemionami słowiańskimi osiadłymi między Odrą a Łabą.
1100/1200 - Bolesław Krzywousty podzielił kraj między swoich synów, nastąpiło rozbicie dzielnicowe Polski.
1200/1300 - Najazdy tatarskie, część ziem polskich zajęli Brandenburczycy i Krzyżacy.
1226 - Początek rokowań z Krzyżakami w sprawie ich osiedlenia na pograniczu mazowiecko-pruskim. W 1228 roku oddana została Krzyżakom ziemia chełmińska.
1300/1400 - Zajęcie przez Krzyżaków Pomorza Gdańskiego. Wojna polsko-krzyżacka.
1333 - Śmierć króla Polski Władysława Łokietka, początek panowania Kazimierza Wielkiego.
1364 - Zjazd monarchów w Krakowie. Założenie Akademii Krakowskiej (Uniwersytet Jagielloński).
1377 - Władysław Jagiełło obejmuje władzę Wielkiego Księstwa Litewskiego.
1410 - Bitwa pod Grunwaldem - jedna z największych bitew w historii średniowiecznej Europy. Bitwa toczyła się między siłami zakonu krzyżackiego dowodzonymi przez wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena, a połączonymi siłami polskimi i litewskimi pod dowództwem króla Polski Władysława Jagiełły.
1400/1500 - Panowanie Władysława Jagiełły, następnie Władysława III Warneńczyka oraz Kazimierza Jagiellończyka.
1543 - W Norymberdze wydano dzieło Mikołaja Kopernika „O obrotach sfer niebieskich”. Kopernik przedstawił teorię budowy Układu Słonecznego głoszącą, że w centrum Układu Słonecznego jest Słońce, a wszystkie planety, łącznie z Ziemią, je obiegają.
1500/1600 - Rozkwit Akademii Krakowskiej (Uniwersytet Jagielloński), Sejm elekcyjny – zjazd szlachty, który miał zadecydować o wyborze nowego króla.
1619 - Rozejm w Dywilinie kończący wojnę polsko-rosyjską trwającą od 1609 r.
1648-1655 - Powstanie kozactwa i chłopstwa ukraińskiego pod przywództwem hetmana kozackiego Bohdana Chmielnickiego przeciwko szlachcie polskiej.
1683 - Odsiecz Wiedeńska - bitwa stoczona między wojskami polsko-austriacko-niemieckimi, pod dowództwem Jana III Sobieskiego, a armią Imperium osmańskiego pod wodzą wezyra Kara Mustafy pod Wiedniem. Bitwa zakończyła się przegraną Turcji, która nie podniosła się już po tym uderzeniu i przestała stanowić zagrożenie dla chrześcijańskiej Europy.
1700/1800 - Polska w czasach saskich. Magnaci świeccy i duchowni oddawali się rozrzutnej konsumpcji. Z jednej strony następował rozwój budownictwa, powstawały kościoły, pałace. Z drugiej strony gospodarka i rolnictwo chyliły się ku upadkowi.
1772 - I rozbiór Polski - Prusy, Austria i Rosja dokonały cesji części terytorium Polski.
1791 - 3 maja uchwalono pierwszą polską konstytucję (Konstytucja 3 maja).
1793 - II rozbiór Polski.
1795 - III rozbiór Polski - ostatni z trzech rozbiorów Polski przeprowadzony przez Rosję, Prusy i Austrię. Polska przestała istnieć.
1797 - We Włoszech powstały oddziały wojska polskiego zwane Legionami Polskimi. Dowódcą był generał Jan Henryk Dąbrowski. Pieśń tych oddziałów zatytułowana Mazurek Dąbrowskiego stała się w 1926 roku oficjalnym hymnem państwa polskiego.
1806 - Powstanie wielkopolskie - zbrojne działania Polaków zakończonych pełnym sukcesem. Zwycięstwo pozwoliło na utworzenie Księstwa Warszawskiego, namiastki państwa polskiego.
1830 - W listopadzie wybuchło polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, które 25 stycznia 1831 roku przekształciło się w wojnę polsko-rosyjską. Wojna ta zakończyła się zwycięstwem Rosji.
1863 - Narastający rosyjski terror wobec polskiego społeczeństwa doprowadził w styczniu 1863 roku do wybuchu kolejnego polskiego powstania narodowego. Mimo początkowych sukcesów powstanie styczniowe zakończyło się klęską powstańców.
1800/1900 - Okres walk o odzyskanie utraconej w wyniku rozbiorów niepodległości państwa. Historię tego okresu charakteryzowały też następujące zagadnienia: Twórczość artystyczna o tematyce patriotyczno-politycznej (Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin), Wielka Emigracja - jeden z największych ruchów emigracyjnych ówczesnej Europy, emigrowali głównie szlachta polska, żołnierze, członkowie Rządu Narodowego, politycy, pisarze, artyści, inteligencja, Praca organiczna - postulat wzywający do zaangażowania w rozwój gospodarczy i kulturalny kraju.
1918 - 11 Listopada 1918 roku wraz z zakończeniem I wojny światowej Polska odzyskała niepodległość.
1919/1920 - W latach 1919 -1920 trwała wojna Wojna polsko-rosyjska, kulminacją walk była Bitwa warszawska nazywana Cud nad Wisłą. Wygrana bitwa pozwoliła zachować niedawno odzyskaną niepodległość przez Polskę oraz zahamowała rozprzestrzenianie się rewolucji komunistycznej na Europę Zachodnią.
1922 - Budowa portu w Gdyni, który miał zapewnić Polsce dostęp do morza.
1939 - 1 września Niemcy napadły na Polskę, co dało początek drugiej wojnie światowej, 17 września w porozumieniu z Niemcami nastąpiła agresja Rosji na Polskę. Atak Niemiec i Rosji z dwóch stron, oraz brak pomocy innych państw, spowodował iż Polska po 35 dniach walk przegrała i po raz kolejny utraciła niepodległość.
1940/1944 - Podczas II wojny światowej polscy żołnierze walczyli na wielu frontach, m.in. lotnicy wsławili się bohaterską walką w Bitwie o Anglię zadając Niemcom dotkliwe straty, warte wzmianki jest też zdobycie w 1944 przez polską piechotę roku Monte Cassino.
1945 - W maju Niemcy podpisują kapitulację, jest to koniec II wojny światowej w Europie. Na mocy paktu Ribbentrop–Mołotow podpisanego na konferencja jałtańska Rosja otrzymała "zwierzchnictwo" nad Polską.
1945/1970 - Po wojnie Polska stała się państwem zależnym od Rosji (ZSRR), ale dysponującym ograniczoną suwerennością. Zaczął obowiązywać ustrój socjalistyczny. Społeczeństwo polskie włożyło ogromny wysiłek w odbudowę zniszczonego kraju - powstawały domy, fabryki, rozwijało się rolnictwo.
1970/1978 - Marnotrawny sposób zarządzania, nieracjonalne inwestowanie w gospodarce wynikające z priorytetów polityczno-propagandowych, niewystarczające kwalifikacje kadr kierowniczych spowodowały iż polska gospodarka straciła wcześniejszą dynamikę rozwojową, zaczęło pogłębiać się zacofanie gospodarcze państwa oraz niezadowolenie społeczeństwa. W grudniu 1970 roku rozpoczęły się demonstracje i strajki robotnicze przeciwko podwyżce cen żywności. Władze użyły wojska przeciwko protestującym, zginęły 44 osoby, a 1160 zostało rannych.
1978 - W Watykanie polski kardynał Karol Wojtyła został wybrany na Papieża, przybrał imię Jan Paweł II.
1981 - Władza wprowadziła w Polsce stan wojenny. Jego celem było powstrzymanie niepokojów społecznych i zgaszenie rodzącego się ruchu opozycyjnego wobec aktualnej władzy.
1989 - Rozmowy Okrągłego Stołu - rozmowy obozu rządzącego z opozycją w sprawie zmiany ustroju politycznego i naprawy systemu gospodarczego Polski. W wyniku porozumienia zawartego podczas rozmów odbyły się demokratyczne wybory do parlamentu. Partia opozycyjna "Solidarność" odniosła zwycięstwo. Ten moment przyjmuje się za koniec władzy komunistycznej w Polsce.
1990/2010 - Po wprowadzeniu demokracji Polska przystąpiła do reform, nastąpił niezwykle szybki wzrost gospodarczy. 1 maja 2004 roku Polska przystąpiła do Unii Europejskiej.

Animowana Historia Polski

Animowany film pod tytułem Historia Polski został stworzony przez Tomasza Bagińskiego. Autor w ośmiu minutach filmu starał się zawrzeć najważniejsze wydarzenia, ludzi i daty, przekazać wrażenia ogólne, nastroje i klimat Polski.

Historia Polski i ustrój polityczny

Na przełomie IX i X w. ukształtowały się pierwsze polskie państwa plemienne: Wiślan i Polan, a ekspansja Polan od IX w. doprowadziła do zjednoczenia w ich ręku znacznych obszarów. Około 960 roku władzę objął Mieszko I (dynastia Piastów), który skupił pod swym berłem większość ziem etnicznie polskich i w 966 roku przyjął chrześcijaństwo. Znaczną potęgę i międzynarodowe znaczenie Polska osiągnęła za panowania Bolesława Chrobrego, który koronował się w 1025 roku, stając się pierwszym królem Polski. W późniejszym okresie tendencje odśrodkowe wśród możnowładców i powstanie ludowe uciskowi feudalnemu doprowadziły do kryzysu i częściowego rozpadu państwa. Przeciwstawił się temu w połowie XI w. Kazimierz Odnowiciel, doprowadzając do odbudowy monarchii, a Bolesław Śmiały do wzrostu międzynarodowego znaczenia Polski. Po okresie rozbicia dzielnicowego, dopiero w XIV w. Władysławowi Łokietkowi (koronacja w 1320 r.) udało się zjednoczyć Wielkopolskę, Małopolskę i Kujawy. Zjednoczone państwo umocnił ostatni z Piastów - Kazimierz Wielki. Pod jego rządami Polska nie tylko znacznie powiększyła swój obszar, ale także przeżywała okres rozkwitu gospodarczego i kulturalnego.

Od 1385 roku datują się rządy dynastii Jagiellonów, zapoczątkowanej przez wielkiego księcia Litwy Władysława Jagiełłę. Po wygaśnięciu tej dynastii królowie polscy byli wybierani w drodze elekcji, co doprowadziło do wzrostu wpływów obcych państw na obsadzenie polskiego tronu. Liczne wojny, prowadzone ze zmiennym szczęściem, przyczyniły się do wzrostu roli, ale także do znacznego osłabienia państwa polskiego. W połowie XVIII w. pojawiły się oznaki odbudowy gospodarczej kraju. Król Stanisław August Poniatowski, wspierany przez światłe umysły tej epoki, dążył do zachowania maksymalnej samodzielności politycznej poprzez reformy i odbudowę gospodarczą i kulturalną kraju. Po klęsce konfederacji barskiej nastąpił I rozbiór Polski (1772 rok). Dzieło Sejmu Czteroletniego (1788-1792) Konstytucję 3 Maja 1791 r. - zniweczyła konfederacja targowicka, spisek magnatów zawarty pod patronatem Katarzyny II. Następstwem był II rozbiór Polski (1793 r.). W 1894 roku wybuchło powstanie kościuszkowskie, które przerodziło się w walkę narodowowyzwoleńczą, zakończoną klęską i trzecim rozbiorem Polski (1795 r.). Rozpoczął się 123-letni okres niewoli pod rządami trzech zaborców: Rosji, Prus i Austrii. Wybuch I wojny światowej, wzrost dążeń niepodległościowych, którym sprzyjało obalenie caratu w marcu 1917 roku, uznanie przez Rosję Radziecką prawa Polski do niepodległości oraz deklaracja prezydenta USA T. W. Wilsona, klęska wojsk państw centralnych, wybuch rewolucji w Niemczech - to wszystko przyczyniło się do odzyskania w 1919 roku niepodległości przez Polskę.

W okresie między I a II wojną światową Polska przybrała kształt burżuazyjno-demokratycznej republiki parlamentarnej (konstytucja z 1921 r.). Po zakończeniu w 1922 r. procesu kształtowania granic państwowych rozpoczęło się scalanie poszczególnych dzielnic kraju. Gospodarka polska, mimo sukcesów w postaci integracji gospodarczej, reformy walutowej w 1924r., budowy Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego, była podatna na kryzysy. Wpływ ziemiaństwa i burżuazji sprawiły, że nie zrealizowano uchwał sejmowych w sprawie reformy rolnej. Brak stabilizacji wewnętrznej zaowocował w 1926 roku zamachem stanu Juzefa Piłsudskiego. Lata 30 przyniosły tendencje do rządów dyktatorskich i totalitarnych (konstytucja z 1935r.).

1 września 1939 roku hitlerowskie Niemcy napadły na Polskę, która walczyła samotnie, mimo sojuszniczych układów z Francją i Wielką Brytanią (wypowiedziały wojnę Niemcom 3 września). 17 września Związek Radziecki zgodnie z układem potajemnie zawartym z Niemcami (układ Ribbentrop-Mołotow) zajął wschodnie tereny państwa polskiego. Hitlerowska okupacja stanowiła zagrożenie dla polskiego bytu narodowego - ogółem w II wojnie światowej zginęło około 6 mln obywateli polskich. W okresie okupacji rozwinął się ruch oporu, istniało w istocie całe podporządkowane rządowi działającemu na emigracji podziemne państwo polskie ze swym zbrojnym ramieniem - Armią Krajową. Polskie formacje wojskowe walczyły praktycznie na wszystkich frontach II wojny światowej. Wyzwolenie przyniosły Polsce Armia Czerwona i walczące u jej boku Wojsko Polskie. 21 lipca 1944 roku powstał Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (od 31 grudnia 1944 r. - Rząd Tymczasowy). Zgodnie z postanowieniami konferencji jałtańskiej wielkich mocarstw 28 czerwca 1945 roku powstał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, do którego weszli także byli członkowie emigracyjnego rządu londyńskiego.

Lata 1944 - 1949 były okresem ostrej walki politycznej o oblicze ustrojowe państwa. Przeprowadzono reformę rolną, znacjonalizowano przemysł, uspołeczniono handel. Ukształtował się system polityczny, w którym hegemonistyczną siłą polityczną była marksistowsko-leninowska Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, utworzona 15 grudnia 1948 roku na kongresie zjednoczeniowym PPR i PPS. Konstytucja uchwalona 22 lipca 1952 r. nadała przemianom rangę ustrojową i określiła PRL jako państwo socjalistyczne, w którym przewodnią rolę w społeczeństwie odgrywała PZPR w sojuszu ze Zjednoczonym Stronnictwem Ludowym i Stronnictwem Demokratycznym.

Dramatyczne wydarzenia sierpniowe 1980 r., mimo przejściowego wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 r., doprowadziły do szerokich zmian w życiu społecznym i politycznym. Powołano Trybunał Stanu, Trybunał Konstytucyjny, ustanowiono Rzecznika Praw Obywatelskich. Dialog między koalicją rządzącą a przedstawicielami opozycji na czele z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym "Solidarność" otworzył drogę do głębokich ewolucyjnych przemian w Polsce.

Nowelizacja konstytucji w 1989 roku wprowadziła zmiany w układzie najwyższych organów władzy. Funkcje ustawodawcze obok dotychczasowego Sejmu pełni Senat. Obie izby wybierane są na 4 lata na podstawie powszechnego, równego, bezpośredniego prawa wyborczego w głosowaniu tajnym. W 1989 r. przeprowadzono według nowej ordynacji wybory do Sejmu i Senatu. W kolejnej nowelizacji konstytucji w grudniu 1989 r. przywrócono nazwę rzeczpospolita Polska oraz dawne godło Polski - orła białego w koronie.

12 marca 1999 roku nastąpiło przyjęcie Polski, Czech i Węgier do NATO. 1 maja 2004 roku Polska przystąpiła do Unii Europejskiej.

© Godło.pl | Symbole narodowe | Kontakt